Jicht

Diagnose en behandeling volgens het type aandoening

foto 1

foto 2

foto 3

foto 4

foto 5

foto 6

De meest frequente kristalartropathie is jicht : deze ziekte is te genezen.

Andere vormen van kristalartropathie :

• pseudojicht
• hydroxyapatietkristal-depositieziekte (vb in de schouder: PSH of periartritis-scapulohumeralis
• calciumoxalaatartritis minder frequent

Voorkomen :

• man > vrouw
• vooral mannen > 40j
• bevorderende factoren : zwaarlijvigheid, erfelijkheid, alcoholverbruik, slecht werkende nieren, hoge bloeddruk

Oorzaak :

Jicht wordt meestal veroorzaakt door een combinatie van hogere urinezuurproductie als gevolg van een purinerijke (vlees, bonen) of fructoserijke voeding (zoetmiddel in veel zoete dranken en multivitaminehapjes) en anderzijds een geringere urinezuurexcretie door de nieren, vb. bij obesitas of een genetische aanleg.

Kenmerken :

• verhoogd urinezuur in het bloed maar niet altijd tijdens acute opstoten; kristalvorming treedt op vanaf een urinezuurspiegel van 6,8mg/dl
• urinezuurkristallen in gewrichtsvocht : dubbelbrekende naaldvormige kristallen
• radiografisch
in het begin zwellingen weke weefsels bij chronisch jicht tofi in het bot tegen het gewricht, soms grote holten in het bot : foto 1

Vormen van jicht :

• acute gewrichtsontsteking vaak in 1 gewricht (zeer pijnlijk) : grote teen (frequent), elders in de voet, enkel, knie, pols, elleboog, kleine handgewrichten: foto 2 voet : rood, gezwollen, glimmend, warm aanvoelend
• binnen de twee jaar na de eerste opstoot : herhaaldelijk nieuwe aanvallen in 70-80%; onbehandeld steeds meer aanvallen en ernstiger : beschadiging van kraakbeen, destructie gewrichten met verminderde beweeglijkheid en chronische pijn
• jichttofi meest onder de huid, soms in het bot of elders, bij gevorderde gevallen : foto 3 (rand oorschelp) : depots van uraatkristallen, wit van kleur : foto 4 : ellebogen thv slijmbeurzen; soms thv knie, achillespees en bovenzijde basisvingergewrichten foto 5 (ook open wonden waardoor de witte uraatbrij naar buiten komt; ook voetvervormingen foto 6 (normaal schoeisel onmogelijk).
• uraatnierstenen, nierziekte

Preventie: vermageren, minder alcohol, hoge BD bestrijden en diuretica mijden, voeding arm aan uraten (download hier voedingstips ivm jicht)

Behandeling :

• bij verhoogd urinezuur en geen jicht afwachten : dieet en lichaamsbeweging toevoegen
• zo mogelijk mijden van acetylsalicylzuur en diuretica
• bij acute aanval : Colchicine 1mg of 0.5mg om het uur tot diarree, orale ontstekingsweerders of cortisone
• na de acute aanval toevoegen van :
  • allopurinol (minder urinezuurvorming in de lever) : beginnen met 100mg/d en nevenwerkingen nagaan (labocontrole) ; om de 2 tot 4 weken met 100mg stijgen tot de urinezuurspiegel onder 6mg/dl daalt, meestal tot 300mg/d
  • febuxostat (Adenuric, Feburik, Febuxostat) 80mg tot 120m/d (aanvraag bij medisch adviseur)
    • bij intolerantie voor allopurinol
    • bij contra-indicatie (vb leverinsufficiëntie)
    • bij matige nierinsufficiëntie (creatinine klaring 30-59ml/min) en onvoldoend effect van lage dosis allopurinol
    • wanneer na > 10 weken allopurinol urinezuur > 6mg/dl
    • opgelet bij hartfalen, beroerte
    • kan ernstige huiduitslag geven
    • opgelet bij vroegere allergische reacties
    • stop bij allergische reactie
    • geen combinatie met mercaptopurine, azathioprine, theofylline
    • bevat lactose
  • ter bescherming tegen nieuwe aanvallen in deze uraatuitdrijvingsperiode 1 tot 6 maand dagelijks Colchicine 0.5 of 1mg.
  • bij zeer ernstige gevallen canakinumab (Ilaris)
• chronisch jicht: tegelijk allopurinol of febuxostat aanhouden en maanden, tot jaren dagelijks Colchicine 0.5 of 1mg
• hinderlijke jichttofi : chirurgie
• comorbiditeit zoals obesitas, diabetes en arteriële hypertensie aanpakken